Sem betur fer tóku mapa fæðingu mína ekki upp
á videó. Ég kom auðvitað löngu fyrir
þann tíma er búið var að selja hvaða nonna
jóns þá hugmynd að hann yrði að eiga videókameru.
Þótt mapa hefðu átt tökuvél hefðu
þau aldrei filmað þegar ég datt út slímugur
og grenjandi. Þau eru of heilbrigð til að láta sér
detta slíkt í hug, eða kannski fæddist ég
bara inn í heilbrigðara þjóðfélag. Þau
sögðu aldrei í sjónvarpsherberginu: "Sjáðu
Gunni, hér ert þú að koma í heiminn. Nú
skulum við sýna þetta hægt aftur á bak."
Mapa voru líka það heilbrigð að þau
lögðu ekki krónu inn á sparnaðarreikning fyrir
mig. Það var heldur engin brosandi amma sem fékk koss
á kinn fyrir fimm þúsund kall. Nú er ég
að vitna í ógeðslegustu auglýsingaherferð
síðari tíma, þessa frá bankanum. Hún
er með krökkum sem hlægja geðveikislega, eins og þau
hafi sturlast af því að eiga svo mikla peninga inni á
reikningi. Kannski á þessi hlátur að fyrirstilla
það að þau hlakkar svo til þegar þau verða
18 ára og geta tekið aurinn út. Nei, mætti ég
þá frekar biðja um "kombakk" hjá Trölla en
þennan viðbjóð. Maður undrast að hrægömmum
bankanna hafi ekki ennþá dottið í hug að byrja
með "Líkkistureikning unga fólksins". Ekki væri
hægt að taka út af honum fyrr en á banalegunni.
Þá ættu krakkarnir fyrir útförinni sinni.
Skítafýla af peningum
Peningar skiptu mig litlu þegar ég var að alast upp.
Ég fékk stundum pulsu og Matchbox-bíl og það
nægði mér. Ég hefði ekki orðið neitt
hamingjusamari þó ég hefði átt milljón
kall þegar ég varð 18. Mér var sama hvort ég
ætti peninga eða ekki.
Lífið snýst ekki og á ekki að snúast
um peninga. Það er skítalykt af peningaseðlum og úldin
fýlan af þeim sem segja mér að ég verði
að eiga peninga eða kaupa hitt og þetta, annars líði
mér ekki vel. Hagnaður og gróði? Þeir geta
troðið því öllu upp í rassgatið á
sér!
Þú kaupir þér ekki hamingju. Þú
kaupir þér ekki heilsu. Það eina sem þú
getur keypt þér er í besta falli eitthvað sem rúnkar
sálartetrinu í skamman tíma. Þó þetta
liggi svo í augum uppi að það sé barnalegt
að nefna það, fannst mér rétt að minna
á það. Ég hef ekki heyrt nokkurn mann nefna þetta
lengi. Ef þú ert með eitthvað múður læt
ég Bítlanna baula á þig "Can't Buy me Love".
Speki smjörkúka
Á mínu æskuheimili voru smjörgreiddir ungir
menn með bjánaleg gleraugu og mjó svört bindi kallaðir
smjörkúkar. Þeir voru á svipinn eins og þeir
hefðu unnið í bókhaldi frá fæðingu.
Í dag eru smjörkúkarnir jafn slepjulegir þó
þeir dulbúist betur.
Græðgi þykir fallegt og jákvætt orð
í orðabók smjörkúka. "Hvað er að
því að græða?," spurði einn alveg gáttaður
í sjónvarpinu nýlega, "það er það
sama og að græða eitthvað upp, sbr. skógrækt".
Hann skyldi ekkert íðí að fólk skyldi ekki
samþykkja þann einfalda sannleika að eina leiðin til
paradísar er að verða akfeitur karl og kjamsa við veisluborðið,
því þá detta nefnilega leifar til pakksins sem
hímir fyrir neðan. Þannig ættu allir að verða
glaðir og tilgangur lífsins sá að komast með
fallegri græðgi á góðan stól við
borðið.
Æi, blessaðir aumingjarnir (eins og amma mín, sem
gaf mér aldrei fimm þúsund kall en ég kyssti
samt á kinnina, hefði sagt); ef þeir þykjast finna
lífshamingju í því að græða peninga
þá held ég að þeir megi það. Það
væri bara óskandi að þessum aumkunnarverðu lífsgildum
væri ekki troðið upp á mig í hvert skipti sem
ég kveiki á sjónvarpinu.
Bóla á rassgati góðærisins
Auglýsingarnar eru krabbamein í sjónvarpinu. Nú
er sjúkdómurinn skæðastur og Þjóðkirkjan
klappar fyrir honum út í því horni sem hún
er búin að mála sig út í með aumingjaskap.
Eina leiðin til að ég þoli heilan auglýsingatíma
er að ég túlki auglýsingarnar á mannamál,
að ég kreisti út úr þeim hvað þær
eru raunverulega að biðja mig um. Þegar ég er búinn
að taka burt uppstrílaðann textann og flottræfilsleg
myndskeiðin verða skilaboðin skýr: Kauptu bíl,
kauptu kviðarstrekkjara, kauptu hamingju í þessu eða
hinu forminu, kauptu graftarbóluna á rassgati góðærisins.
Kirkjan er ekki bara búin að mála sig út í
horn, hún er líka búin að gera á sig. Ef
ég hefði gert á mig á síðasta fyllirí
hefði ég barið á dyrnar hjá Þórarni
Tyrfingssyni og beðið hann um að hjálpa mér.
En kirkjan ber ekki á dyrnar hjá neinum þó hún
sé búin að gera á sig. Hún er alltof mikil
með sig til þess og of hugað um að vera "í takti"
við tíðarandann. Hvað er líka íslenska
þjóðkirkjan annað en hópur fólks sem
hefur stundað guðfræðinám? Það er jafn
mannlegt og við hin og löngu búið að láta
heilaþvo sig með auglýsingafarganinu. Búið
að gefast upp.
Gamaldags hipparæksni
Nú á Jesú greyið stórafmæli.
Hann er tvöþúsund ára og heldur sér vel,
er ekki deginum eldri en 33. Sérarnir Gunnar og Snorri, sem halda
einhvers konar brenglaðri útgáfu af boðskap hans
enn á lofti, baka handa honum afmælistertu. Jesú setur
þó vafalítið á þá múl
þegar þeir byrja með hommaruglið sitt.
Ef gamli Jesú myndi birtast í dag yrði hann hleginn
út úr eigin afmælisveislu. "Hvers konar gamaldags viðhorf
ert þú með hérna hippinn þinn?," myndu smjörkúkarnir
spyrja á meðan þeir spörkuðu í rassinn
á honum. "Ha, viltu kannski bara geta keypt Prins póló
í sjoppunni?"
Við lifum í útópíu góðærisins.
Þegar atvinnuleysi og kreppa skellur á munum við hugsa
um jólin 2000 og þurfa vasaklút til að þerra
af okkur tárin. Ó, hvað það var yndislegt þegar
við lágum eins og glaðir grísir í drullupolli
og höfðum efni á að kaupa okkur frá efasemdum
lífsins. Ef við fundum fyrir tilgangsleysi innra með okkur
fórum við bara í BT tölvur.
Það segir sig sjálft að þegar við verðum
blönk og eigum eldgamlan skrjóð mun Jesú kannski
meika einhvern sens fyrir okkur. Núna nennum við ekki
að hlusta á rausið í honum, við erum of upptekin
í kringlunum. Við þurfum því annars konar
frelsara.
Himnaríkið Ísland
Nýji frelsari er enginn leiðindapúki eins og sá
gamli. Sá talaði um kærleik, samúð, gjafmildi
og annað eins kerlingavæl, og var með geðveikisblaður
um að hinir ríku kæmust ekki til himnaríkis. Veit
bjáninn ekki að við erum í himnaríki akkúrat
núna og getum bráðum orðið 200 ára gömul,
jafnvel eilíf, ef Kári og hinir gaukarnir standa sig vel?
Hver nennir hvort eð er til himnaríkis? Hvað eigum við
svo sem að gera þar? Getum við grætt á hlutabréfum
þar? Er Baugur búinn að opna útibú? Náum
við Skjá einum?
Nei, Þjóðkirkjan ætti að hætta þessu
hálfkáki, henda krossunum og útstillingamyndunum í
Kirkjuhúsinu í eitt skipti fyrir öll. Jesú og
boðskapur hans er ekki málið í dag og asnaskapur
hjá kirkjunni að reyna að smygla þeim pakka stökkbreyttum
inn í góðærið. Í staðinn ætti
að festa erni á kirkjurnar og myndir af nýja frelsaranum
að koma í gluggann í Kirkjuhúsinu. Hann er ungur,
vatnsgreiddur og með gleraugu; nánast smjörkúkur
af gamla skólanum. Hann lofaði okkur um daginn að innan
fárra ára yrði kominn hópur á Íslandi
sem vissi ekki aura sinna tal. Líkt og Vottarnir nefndi hann tölu,
en ég man ekki hve mörg þúsund áttu að
öðlast himnavist hjá honum. Þér er borgið
ef þú fjárfestir í réttum hlutabréfum,
sagði hann.
Guð sjálfur stígur svo niður til okkar á
gamlárskvöld og talar til okkar úr sjónvarpinu.
Hann mun blessa okkur og segja að himnaríkið Ísland
vari að eilífu þrátt fyrir verðbólguspár
djöfulsins.
Vonum það í lengstu lög. Það væri
leiðinlegt að skemma fín jakkaföt ef nýji frelsarinn
yrði krossfestur.