Hinn 23. ágúst 1879 kom skipið Ravenscrag til Hawaii
eftir að hafa velkst í hafi í 4 mánuði. Innanborðs
voru 419 menn, konur og börn frá Madeira, komin til Hawaii
til að hefja nýtt líf. Einn þeirra var Joao Fernandez.
Hann var svo glaður að vera loks kominn á áfangastað
að hann stökk á land og söng og spilaði á
braguinha-ið sitt, fjögurra strengja portúgalskan gítar.
Innfæddir ráku upp stór augu, hrifust af tónum
hljóðfærisins og sögur af því bárust
um eyjarnar.
Nokkrum mánuðum síðar var farið að smíða
eftirlíkingar af braguinha Joaos og notað til þess efniviður
af eyjunum. Útkoman var kölluð úkúlele --
"hoppandi fló" -- en fingrafimi Joaos á ströndinni þótti
minna á hoppandi flær.
Í dag er úkúlele-ið eitt af þjóðareinkennum
Hawaii, snilldarhljóðfæri sem allir geta lært á.
Mig langaði í úkúlele og hreppti því
eitt á uppboðsvefnum Ebay.
Frábær hagræðing
Þegar Póstur og sími var eitt og hið sama var
pósttollstofan staðsett í Ármúla og maður
blótaði oft í hljóði að þurfa að
koma sér alla leið þangað til að leysa út
disk eða bók. Svo var batteríinu skipt í tvennt
-- "til hagræðingar" -- og hagræðingin sú fyrir
mig, viðskiptavininn, fólst í því að
nú þurfti ég að dragnast á hjara veraldar,
upp í Póstmiðstöðina á Höfða
eftir lítilfjöllegum diski eða bók. Það
er auðvitað algjört aukaatriði og ekki mál póstsins
að ég á engan bíl og hef aldrei tekið bílpróf.
Ég tók þessu þegjandi, blótaði
bara í hljóði og tók frí í hádeginu
til að druslast eftir dótinu mínu. Ef ég var heppinn
fékk ég dótið þegar ég hafði
borgað innflutningsgjöld og toll. Samtals var þá
dótið orðið miklu dýrara en ef ég hefði
keypt það hér. Ef ég var óheppinn þurfti
ég aftur oní bæ eftir einhverri útprentun eða
ljósriti sem vantaði upp á. Ég hélt að
þjónustan gæti ekki orðið verri. Þar hafði
ég rangt fyrir mér.
Í höll Drakúla greifa
Að því komst ég að þegar úkúlele-ið
kom í pósti. Það hafði kostað 40 dali plús
22 í póstkostnað. Samtals 62 dali, rúmlega 5 þúsund
kall. Ég fékk ábúðarfullt bréf í
pósthólfið mitt og var boðaður í höll
Drakúla greifa við Tryggvagötu. Ég hef komið
í pósthúsið í Tallinn, en trúið
mér: Við hliðina á Tollinum við Tryggvagötu
er það þunglamalega ríkispósthús sem
Disney-land. Ég mætti skjálfandi með það
sem ég hafði í höndunum; ljósrit af tékkanum
sem ég sendi fyrir úkúlele-inu og útprentun
á reikningnum frá Ebay. Í upplýsingum var roskinn
starfsmaður, sem hjálpaði mér þegar ég
hafði vakið hann. Hann fyllti út innfluttningsskýrsluna
fyrir mig og hún var send inn í svarthol hallarinnar. Þetta
var á miðvikudegi um hádegið. Mér var sagt
að koma daginn eftir og tékka á þessu.
Ég mætti á fimmtudagshádegi, en þá
var komið babb í bátinn -- eitthvað sem ég
skildi ekki alveg, enda hef ég ekki gengið í tollskólann
-- en elskuleg starfsstúlka hjálpaði mér að
lagfæra skýrsluna sem starfsmaðurinn í upplýsingunum
hafði fyllt út daginn áður. Fór þá
innflutningsskýrslan aftur inn í svartholið. "Tékkaðu
á þessu á eftir", sagði starfsstúlkan að
skilnaði.
Ástrós reddar þessu
Þegar ég tékkaði "á eftir" var mér
sagt að tékka í fyrramálið. Þegar ég
gerði það var mér sagt að tékka um hádegi.
"Þetta er enn í skoðun," sagði stúlkan í
símanum í hádeginu en gaf mér samband við
upplýsingafulltrúann, Ástrósu. Hún vildi
ólm "gera eitthvað fyrir mig" og sagði mér að
hringja eftir korter. Nú var ég farinn að halda að
það væri skriðdreki í pakkanum en ekki úkúlele,
eða þá að úkúlele-ið hefði óvart
verið fyllt af heróíni. Ég viðurkenni að
ég var farinn að svitna þegar ég hringdi í
Ástrósu korteri síðar.
"Ég hef bara ekki haft tíma til að athuga þetta,"
sagði Ástrós þá og sagðist hringja um
leið og hún væri búin að kynna sér málið.
"Verður það ekki bráðlega," spurði ég
varlega því ekki vildi ég styggja ríkisstarfsmann,
og hún lofaði því.
Rúmlega hálftíma síðar hringdi Ástrós
með stórfrétt: Þetta var tilbúið! Ég
fór í höll Drakúla og borgaði samtals 1265
kall í Ö2 gjöld.
Alltaf jól hjá tollvörðum
Nú var kominn föstudagur og vonda veðrið sem spáð
hafði verið á miðvikudag var skollið á. Ég
var þó ekkert að spá í vonda veðrinu
enda fullur fagnaðar með stimplað plagg frá Tollinum
í höndunum og hafði ekki verið nema tvo daga að
ná því í gegn.
Ég tók strætó nr. 110 og gekk úr
Ártúni í víggyrta og skuggalega póstherstöðina
í útjaðri borgarinnar. Ég komst veðurbitinn
á tollkontorinn, sem er ótrúlega lítill miðað
við það flæmi sem pósturinn hefur aðsetur
í. Eins og vanalega beið fólk þar í hrönnum
eftir að ómarkviss röðin kæmi að því.
Í svip gesta var grámygla, enda lítið til dundurs
á kontornum. Fólk barðist um velkt eintök af Degi
gærdagsins en enginn fékk sér veitta hressingu: staðið
vatn og vont kaffi. Tollverðir í ljómandi glæsilegum
einkennisbúning kíktu tortryggnir í pakka bakvið,
svona líka ánægðir með djobbið. Hjá
þeim hljóta alltaf að vera jólin.
Kontór æðiskastanna
Nú fékk fölur náungi með gleraugu snögglega
nóg og fór að derra sig við starfstúlku. "En
ég er búinn að borga fyrir þetta!," vældi
hann örvæntingarfullur og heimtaði þar næst
að fá að tala við tollvörð. Hann var leiddur
sótsvartur af pirringi inn í hliðarherbergi. Ég
átti eins von á að heyra næst byssuhvell og sjá
tollverði bera líkið út, en í staðinn
rauk föli maðurinn út eftir 5 mínútur og
skellti á eftir sér. Enn meiri örvæntingar gætti
í kjölfar þessa í andlitum hinna bíðandi
gesta, og ég fékk herping í magann. Starfsstúlkurnar
brostu umhyggjusamar. Eftir nokkur æðisköst til viðbótar
kom að mér og til allrar hamingju fékk ég pakkann
möglunarlaust og þurfti ekki að taka kast. Tók leigubíl
í bæinn (1450 kall) með úkúlele-ið og
andaði léttar.
Næst þegar ég dirfist að kaupa eitthvað
frá útlöndum ætla ég að undirbúa
mig vel, panta frí í vinnunni og byrgja mig upp af róandi
lyfjum. Næst þegar ég heyri blaðrað um Netvæðinguna,
Alþjóðasamfélagið og vaxandi viðskipti
á Netinu mun mér renna kalt vatn milli skinns og hörunds
og ég mun fá martraðir. Þá verður gott
að geta gripið til úkúlele-sins og látið
sefandi tóna þess róa sig niður.