Vakning neytenda

Neytendamál hafa mikið verið í fréttum síðustu vikur. Jafnvel má vona að einhvers konar vakning sé að eiga sér stað hjá landsmönnum. Þeir eru búnir að fá nóg og láta ekki tudda svona á sér lengur. Alltof lengi höfum við látið traðka á okkur með okri og tuddaskap og getum engu öðru kennt um en eigin sinnuleysi. Nú er mál að þessu ömurlega tímabili ljúki og verðlag á Íslandi verði samanburðarhæft við nágrannalönd – eða að minnsta kosti að hér kosti hlutirnir ,,bara” 20-30 prósent meira en annars staðar (hægt er að kenna því um hvað við erum afskekkt), en ekki 100 prósent meira og yfir eins og það er alltof oft. Við erum ekki einangruð og heimsk. Við höfum internetið og getum séð hvað hlutirnir kosta annars staðar. Mér líst líka vel á viðskiptaráðherrann þótt reyndar eigi eftir að koma í ljóst hvort hugur fylgi máli hjá honum.

Tvennt gæti þó stöðvað vakningu neytenda. Jólin eru á næsta leiti, geðsýktasti kaupæðistími ársins. Auglýsingaflóðið er handan við hornið og fyrr en varir láta landsmenn hneppa sig í vef eyðslunnar sem snýr svo hratt og kyrfilega upp á sig að í febrúar verðum við – ef við höldum ekki vöku okkur – enn einu sinni með svíðandi bakreikninga og uppgufaðar vonir um okurlaust samfélag.

Hitt babbið í bátnum er hræðsla fólks við að vera leiðinlegt. Stærsta synd nútímans, fyrir utan það að vera of feitur, er að vera leiðinlegur. Það er stranglega bannað að vera leiðinlegur. Það er til dæmis alltaf auglýst eftir hressu fólki í atvinnuauglýsingum, aldrei eftir leiðinlegu fólki. Og það að standa fast á sínu þykir eins konar afbrigði af því að vera leiðinlegur.

Eins og dæmin sanna eru matvöruverslanir fullar af lygum og okurgildrum. Til að láta ekki taka sig í bakaríið þar þurfa neytendur að vera gríðarlega ,,leiðinlegir”. Fylgjast með uppgefnu verði og gera úr því mál við kassann ef misræmi er í kassaverði og hylluverði. Þetta skapar gríðarleg ,,leiðindi” en verður vonandi til þess á endanum að verslanir fara að haga sér almennilega. Verum því fyrir alla muni sem ,,leiðinlegust”, þótt það kosti andvörp annarra við kassann, þangað til okrarar hætta að vera leiðinlegir við okkur.